Rechts of Links ?

Het is lekker weer en heb wat kogelgeslingerd bij de stuw in Baarlo. Nog even nagenieten op een bank aan de Maas, naast me zit een keurige man met stropdas die een roodgekleurd verkiezingspamflet doorbladert. Ik zit in m’n trainingskloffie wat uit te dampen, hij bekijkt me enige tijd onderzoekend en vraagt: “Wat stem jij eigenlijk? Links of rechts”. Toevallig zit ik ietsjes rechts uit het midden en probeer grappig te zijn: “Ik zit centrumrechts!”. Hij kijkt me aan als een kist wortelen, dus ik doe maar snel een poging het gesprek een positieve wending te geven en oreer verder:”Aan de kleur van dat foldertje te zien stem jij progressief, ik hou het zelf meer op gematigd conservatief”. Er volgt een diepe zucht, de man scheurt z’n foldertje doormidden en fluistert in m’n oor:”Die Wilders heeft wel gelijk, ik wil met de 65 met pensioen, en opgesodemieterd met die dure linkse hobby’s!”. Hij leunt tevreden over zichzelf achteruit, strekt daarbij zijn rechterarm op m’n rug en kijkt me triomfantelijk vragend aan. Ik laat me echter nooit zo gemakkelijk overrompelen:“Iedereen mag vinden wat ie wil, ook jij, zo mag Marianne Thieme vinden dat alle varkens en geiten vrij moeten kunnen rondhuppelen, dat noemen we hier vrije meningsuiting. Gelukkig voor haar haalt ze daar maar twee zetels mee, en geen 18, anders was ze voor Job Cohen waarschijnlijk ook staatsgevaarlijk. Dat heet in Nederland politiek”. De man schuift sterk gepolariseerd extreemlinks op de eerst zo vriendelijk ogende bank, staat op en snauwt me toe:”Zo zo, een beetje de slimmerik uithangen, je denkt dat je alles weet maar je snapt er geen flikker van, je lijkt wel een politicus!”.

Thuisgekomen en een beetje schuldig laat ik de termen links, rechts, centrumlinks, centrumrechts, enzovoort nog even de revue passeren. Ze suggereren immers dat alle politieke partijen vrij eenvoudig gepositioneerd kunnen worden op zo’n bank langs de Maas, van extreem links tot extreem rechts. Maar ook binnen een partij onderscheidt men vaak "rechtse" en "linkse" stromingen, die noemen ze dan linker- en rechtervleugel.

Ik besluit even te gaan surfen op internet, want nu wil ik ook weten waar dat rechts en links vandaan komt. Heej, dat is interessant, het links-rechts onderscheid is ontstaan uit de zitplaatsenverdeling in het 19e-eeuwse Franse parlement, de Assemblée Nationale. De conservatieven zaten rechts van de voorzitter. Zij waren vooral de gegoede burgerij (adel, kerkelijke leiders en monarchisten) en wilden het traditionele Ancièn Regime in stand houden. Links van de voorzitter zaten de liberalen (antiklerikalen, internationalisten en ook nationalisten). Zij wilden de macht van de traditionele orde doorbreken ten bate van de burgerij. Je weet wel, daar zaten die rakkers van de Liberté, Egalité en Fraternité.

Tegenwoordig zijn linkse politieke partijen voornamelijk socialistisch. Daarbij gaat het spectrum van extreem-links (marxisme, communisme) tot gematigd-links (sociaaldemocratisch). Liberalisme staat in het centrum van de links-rechts as. Daarbij gaat het spectrum van gematigd-links (sociaal-liberaal) tot gematigd-rechts (conservatief-liberaal). Rechtse partijen zijn vooral de conservatieve en christendemocratische partijen. Daarbij gaat het spectrum van gematigd-rechts (christendemocratisch) tot reactionair en uiteindelijk extreem-rechts (nationaalsocialistisch, fascistisch).

Meestal wordt links gezien als progressief en rechts als conservatief. Waar termen als links en rechts soms al moeilijk te definiëren zijn, geldt dat helemaal voor progressief en conservatief. Links zou kunnen worden vergeleken met progressief, een ander woord voor "gericht op verandering". Rechts wordt vaak vereenzelvigd met conservatief, dat niet meer betekent dan "gericht op behoud van de bestaande situatie en de gevestigde waarden en normen of teruggaan naar een vroegere situatie."

Maar hoe past die hypotheekrenteaftrek hierin, de veiligheid op straat, laat staan hoe de boerka te positioneren? Ik moet denken aan die aardige man op de bank aan de Maas, zou die SP gaan stemmen? Weet ik niet, stiekem was hij het toch wel eens met Wilders. Hij zag er keurig uit, misschien gaat hij wel s’zondags naar de kerk en vormt hij een belangrijke hoeksteen van de samenleving. Of is hij toch middenstander en moet hij van z’n vrouw op de VVD stemmen?

Zelf heb ik nog geen definitieve mening gevormd wat ik ga stemmen. Heb nog geen politieke partij gevonden die vóór zes pogingen bij werpwedstrijden is, ben dus net als mijn discus nog even “zwevende kiezer”. Maar elk voordeel heeft z’n nadeel, wij leven in een democratie en feitelijk is dat de dictatuur van de meerderheid, dat heb ik bij die vorige loopclub gemerkt. Ik zal nog eens een SWOT-analyse maken van alle politieke programma’s, om te komen tot een gefundeerde mening. Want een oppervlakkige mening is als een erectie. Je hebt er zo een, maar dan moet je hem nog staande zien te houden. Anders wordt het zo snel slap gelul.