Weight-Pentathlon: Tweedeling vóór / tegen de boeren

Er ontstaat in Nederland op bijna ieder onderwerp een tweedeling, je bent ergens vóór of je bent ergens tegen. Zwarte Piet, drugs, boeren, criminaliteit, discriminatie, integriteit, zelfs sociaal gedrag. Er is nergens ruimte meer tussen. Van bovenaf bekeken lijkt Nederland op een vriendelijke lappendeken, maar zijn bewoners raken steeds meer verstrikt in spaghetti-diagrammen. We gunnen ons geen moment van laten-we-eens rustig argumenten uitwisselen. Er valt zelfs niet meer te discussiëren. Het lijkt wel of we simpelweg ons onderbuikgevoel volgen. Soms vraag ik wel eens iemand: ‘Waarom ben je toch zo fanatiek, zo zwart-wit’. Meestal komen de antwoorden niet verder dan:
‘Lees jij geen sociale media?’
‘Iedereen weet toch dat het zo is?’
‘Kijk jij geen televisie?’
‘Jij bent zeker vóór hè?’

Je moet zelfs goed opletten wat je op Facebook zet, want de meest onschuldige onderwerpen vormen vaak aanleiding tot onbegrijpelijke aanvallen in je rug. Laatst plaatste ik een onschuldig stukje ‘werken-bij-de-boer’. En daarop kreeg ik als donderslag bij heldere hemel te horen dat: ‘70 tot 80 % van de veestapel en aanverwante dierlijke producten die de Nederlandse boeren produceren voor de export is . . . . en blijkbaar vind niemand (ook op facebook niet) dit ‘leuk’ of men wil de feiten niet onder ogen zien’. Het maakte me verdrietig en ik dacht meteen van ‘wat-heb-ik-nu-aan-mijn-fiets-hangen’. Verderop viel zelfs het verwijt dat ‘men’ zich niet inlas op de onderwerpen en ‘mensen’ zomaar wat roeptoeteren. Nu doe ik ook al geruime tijd historisch onderzoek en weet dat je steeds betrouwbare bronnen moet vermelden. Maar helaas ontbreekt elke vermelding bijna ten allen tijde in het ‘roeptoeteren’ op de sociale media. Ik probeer het voorbeeld te geven en onderaan vinden jullie een paar van (volgens mij) betrouwbare bronnen.

Terug naar dat boertje waar ik 60 jaar geleden met plezier gewerkt heb. Hij heeft zijn hele leven de rug krom gewerkt maar kon het uiteindelijk niet bolwerken. De overheid, de (coöperatieve) veilingen en de bank maakten het hem onmogelijk en kenden geen mededogen. Om zijn gezinnetje te kunnen blijven verzorgen moest hij uitbreiden en investeren. Alleen met een mega-schaalvergroting kon hij het moede hoofd boven zijn geliefde grond houden. Maar de prijs van ’n kilo aardappelen bleef maar ’n dubbeltje, de prijzen in de winkel gingen wel twaalf keer over-de-kop. De overheid, de (coöperatieve) veilingen en de bank deden het mega-goed. Uiteindelijk heeft hij de boel moeten verkopen, bleef met een vette restschuld zitten die hij de rest van zijn leven mocht afbetalen. De stadse mens ontdekte het buiten-wonen, eentje herkende in zijn boerderijtje wel een aardig ‘project’ en het eens zo mooie boerenlandschap werd spuuglelijk de nek omgedraaid. Een gevoel van respect naar deze boer, maar zeker ook mededogen, kan ik onmogelijk onder stoelen of banken schuiven.

Twee jaar geleden stonden we op een camping in Limmen. Ik weet nog dat ik zei: ‘Wat hebben jullie een prachtige stal gebouwd’. De vrouw barstte in tranen uit. Wat bleek? Ze hadden voor een miljoen geïnvesteerd in die volgens-de-laatste-milieu-eisen-stal en in extra akkerland. Dat moest wel om niet met een mestoverschot komen te zitten. Ze wilden hun zoon een milieuvriendelijk bedrijf overdragen, waarmee hij een redelijk inkomen zou hebben. Maar de niet-eens-mega-stal stond er net, de extra koeien waren reeds besteld. De overheid haalde zomaar een vette streep door de uitbreiding van de veestapel op straffe van zware boetes. De zoon had meteen gekozen voor een baan buiten de sector, het mega-gedesillusioneerde echtpaar moet het maar verder proberen uit te zingen. Een gevoel van respect naar deze boerin, maar zeker ook mededogen, kon ik niet verborgen houden.

Ik ga eens wat snuffelen in de vele cijfers en plaatjes van het Centraal Bureau voor Statistiek. Het is toch niet te geloven, per hoofd van de bevolking flikkeren we elk jaar bijna mega-500 kilo in de afvalbakken. Dat halen Marijke en ik never nooit. Zorgvuldig en te vaak vergeefs zoeken we naar boodschappen die niet in plastic zijn verpakt. We gooien (bijna) geen voedsel weg, de kliekjesdag staat vast op het weekmenu. Al eens afgevraagd wat we weggooien en hoe groot de bijbehorende mega-vervuiling is? Denk hier eens aan alvorens met het vingertje naar welke-milieuvervuiler-dan-ook te wijzen.

Marijke voert iedere morgen eerst de tuinvogeltjes, pas daarna beginnen we met het ontbijt. Vorig jaar werd ze opgeschrikt door de vernietigende daling bij de vogeltelling. Onze gevederde vriendjes zouden vergiftigd ‘kunnen’ zijn door het vergif van ‘die’ boeren. Dit jaar was er een dramatische mezen-sterfte. Uit onderzoek bleek dat ‘wij’ de buxusmot met vergif te lijf waren gegaan. En onze mezen vonden die motjes wel lekker. Wat waren we blij dat we onze buxus-haag preventief hadden geruimd, mogelijk hebben we er misschien één meesje mee gered. Dit jaar was er een explosie van de processierups. Met bladzuigers en gasbranders werden ze uitgemoord en ausradiert! Misschien hadden die vergiftigde meesjes ze graag willen opeten. Elk verwijt, elke vingerwijzing bleef verder achterwege, iedereen keek de andere kant op, we hadden er immers zelf veel last van!

Ik wil iets meer weten over stikstofconcentraties en denk dat de KNMI / ESA wel een betrouwbare bron is. Maar oh jeej, ik schrok me te pletter, het blijken niet alleen de megastallen in Brabant te zijn! Nee, de grootste bedreiging van stikstof komt van de ‘megastallen’ in de Maasvlakte (Rotterdam), het Vlaams gewest (Antwerpen) en het Roergebied. Maar ja, dat is verrekte lastig om aan te pakken. Die massa’s mensen op elkaar gepropt in torenhoge ‘megastallen’ en de ‘mega-industrie’ moet ook draaien. Maar hou je wel aan de feiten en bij de meest bedreigende bronnen. Maar als je kunt kiezen tussen een atoombom of twintig waterpistooltjes? Hebben we die twintig toch snel te pakken, toch?

Nederland is een exportland. Alhoewel, de import mag er ook zijn! In 2017 was de import 411 miljard en de export 469 miljard euro. Ons landje produceert en verwerkt zich te pletter om vervolgens zoveel mogelijk milieuonvriendelijk naar de buitenlanden te sturen. Ja, maar wat ik niet wist en niet hoorde, mega-veel rundvlees wordt gewoon geïmporteerd. Wel eens afgevraagd hoeveel? Vallen onze milieu activisten daar ook stiekem midden-in-de-nacht binnen hoe het daar toegaat? Ik kon het nergens terugvinden.
Last van mega-veel mieren: mierendood! Jammer voor die musjes die mieren zo lekker vinden. En de regen spoelt het mierendood wel weg of gewoon in ons grond(drink)water. Last van mega-groene tegels: er is vast wel een of ander zuur te vinden dat de boel schoon houdt. Onze oudjes krijgen vaak het verwijt dat ze de boel verzouwd hebben. Als straf krijgen die in de mega-verzorgingshuizen maar één vluchtig douchebeurtje per week, denk daar eens aan als je onder de douche staat te zingen. Als straf krijgen ze een pyjama-dag en worden stilzwijgend veroordeeld tot gedwongen eenzaamheid. Bezuiniging wordt verkozen voor welbevinden en milieu.

Let wel! Dit is geen pleidooi voor ongebreidelde uitbreiding van het aantal dieren in Nederland. Dit is geen pleidooi voor ongebreidelde uitbreiding van het aantal vluchten vanaf Schiphol. Nee, dit is een schreeuw naar meer respect naar diegene die volgens de letter van de wet niet anders konden. Ja, er zelfs toe gedwongen worden. Want wijzelf kunnen zonder mega-investering direct onze afvalberg halveren, begin er vandaag mee. Hoe veel je nu ook weggooit, het kan en moet altijd minder. Denk zelf na voordat je je buxus of je kamerplantje wil redden. Denk na voordat je een onkruidverdelger aanschaft. Denk na voordat je de auto of het vliegtuig neemt. Moet ik m’n kinderen altijd met de auto wegbrengen en ophalen naar school? Probeer te denken in alternatieven en laat het milieu altijd mee beslissen wat je doet.

Want één ding is wel duidelijk: het politieke, monetaire en economische beleid trekt zich nergens geen flikker van aan. Die zoeken én vinden steeds een volgend slachtoffer. Totdat het niet meer kan en dan zijn wij eindelijk als laatste aan de beurt. Wacht daar niet op en respecteer ieders mening. Probeer samen de wereld te verbeteren met die dingen die je nu zelf kunt doen. Iemand anders doet het écht niet. En wijzen naar de ander leidt tot polarisatie en de definitieve teloorgang.

Zo, nu stappen we op de fiets voor onze wekelijkse boodschappen. Groenten en fruit bij de boer om-de-hoek. Yoghurt, karnemelk en kaas bij onze zuivelboerderij.