Laat Brandon vrij . . .

De buren zijn aan het werk, hun hond zit alweer opgesloten in zijn hok. Zielig, maar we hebben wel een sleutel, kunnen we straks een stukje met hem wandelen. Hebben jullie eergisteren ook Martin Gaus gezien op TV met die hond van zijn zoon, wat een lief stel. Nog nooit iemand gezien die zo ontspannen aan (en op) de tafel van Pauw & Witteman zat. Een prachtige Golden Retriever, helemaal op z’n gemak, volledig vertrouwen in zijn omgeving, zalig om te zien. Martin kwam praten over zijn jeugdzonde, hij zal een hond nooit meer corrigeren, alleen door hem te belonen als hij iets goed doet kun je een hond goed opvoeden en socialiseren. Geweldige vent, daar kun je je kinderen aan toevertrouwen.

Gisteravond zaten twee moeders aan diezelfde tafel, zij hadden de zorg voor hun kinderen moeten overlaten aan ‘de Nederlandse zorginstelling’. Men vond het 22 jaar geleden noodzakelijk om Jolanda naakt te moeten ketenen aan de muur, om haar te corrigeren. Nederland was ‘nationaal’ geschokt, dat mocht nooit meer voorkomen. Het CCE (Centrum voor Consultatie en Expertise) werd door de politiek aangesteld om daarover te waken. Maar dat bracht helaas niet de oplossing voor Brandon en nog 40 ‘lastige’ gevallen, die zitten nog dagelijks vastgeketend aan de muur. Brandon al drie jaar lang, een 18-jarige spontane vent, weliswaar geestelijk gehandicapt, maar volop ideeën en plannen voor de toekomst, ik heb de schokkende beelden gezien. Hij wilde zo graag break-dancen, of lekker buiten spelen, ik hield het echt niet meer droog.

De (mannelijke) manager van de zorginstelling en de (vrouwelijke) manager van het CCE kwamen uitleg geven over het hoe en waarom. Ik heb zelden een duo ‘onwil en onkunde’ zo door de stront zien zakken, zelfs een aangeschoven CDA-politica zag toch wel het probleem, maar ook niet meteen de oplossing. Ik wel, en jullie ook denk ik! Bevrijden die jongelui en de eventuele problemen die dat veroorzaakt gewoon samen oplossen. Dat doen we toch ook met die kleine groepjes ‘allochtonen’, die her en der de boel ‘met volle verstand’ verzieken. Die moesten ze maar eens vastbinden, en wat zou de PvdA tekeer gaan. Misschien moeten we hier aan gerichte job-rotation doen. Laten we die twee van de zorginstelling en het CEE van plaats laten verwisselen met bijvoorbeeld een wethouder en buurtwerker van Amsterdam.

Zwaar aangeslagen dwalen mijn gedachten af, ook ik had een jeugdzonde, ik stemde op het CDA. Ja, ik geef het toe, ook één keer op Balkenende. Tot die bewuste avond, een discussie tussen een CDA-politica en een directrice van een zorginstelling. Er was een probleem, er was een echtpaar Hartman dat 60 jaar gelukkig getrouwd was, een ontroerend stel. Echter het noodslot sloeg toe, meneer Hartman en mevrouw Hartman hadden ‘verschillende’ zorg nodig, en helaas, dat kan niet in Nederland. Werkelijk hartverscheurend hoe die twee oudjes hun gezellige levensavond hartvochtig moesten inruilen voor eenzame opsluiting. Die directrice en die politica lulden volledig langs elkaar heen, het ging niet meer om het echtpaar Hartman, maar over de onmacht van de politiek en de onkunde van het management in Nederland. Ik heb Balkenende geschreven, ik kreeg zelfs antwoord en de klojo bedankte me voor de suggesties. Anderhalf jaar later maakte kleindochter Hartman een documentaire over oma & opa, er was niets veranderd, de oudjes waren van elkaar vervreemd en hadden alle vertrouwen in de ‘samenleving’ verloren. Is dat wat we willen? Toen heb ik persoonlijk het vertrouwen opgezegd in het CDA, Maxime Verhagen betreurde het, maar dat komt nooit meer goed.

Het kan ook anders, de laatste drie jaar van mijn arbeidzaam leven heb ik ontzettend mogen genieten van Kaizen. Waar heeft ie het nou weer over, een beetje opscheppen over zichzelf! Nee hoor, probeer het boek ‘Gemba Kaizen’ van Masaaki Imai maar eens te bemachtigen. Lees het ’n keer, lees het daarna eens echt goed door en lees het een derde keer en probeer daarbij de dingen te onthouden die je aanspreken en die je echt aankunt. Ik mocht indertijd m’n eigen opleiding in elkaar draaien en ‘kritisch gevolgd’ problemen oppakken waar anderen geen tijd voor hadden (lees: niet uitkwamen). Mijn uitgangspunt was: er zijn geen problemen, zie ze simpelweg als uitdagingen! Problemen leiden tot frustratie, zwijgend niets-doen en demotiveren. Zie het gewoon als inspirerende uitdagingen, laten we mekaar motiveren om het op te lossen. In multidisciplinaire teams van tien man voerden we in één week een Kaizen-Blitz uit, waarbinnen een analyse werd gedaan, een oplossing werd gezocht, de invoering geschiedde en op de vrijdag werd gepresenteerd aan het gehele personeel. In zo’n team zaten mensen van het management, de staf en de vloer. De grootste uitdaging voor mij lag om het sociaal vaardige doorlullende management te integreren in de door hen denigrerend aangeduide ‘onderlaag’. Maar juist daar zit de vereiste arbeidsdiscipline, betrokkenheid bij het werk en de verbondenheid met het product. Als deze ‘teambuilding’ was geslaagd en als je daarbij het probleem had weten om te buigen naar ‘onze gezamenlijke uitdaging’, was het project al voor 80% klaar. Misschien nog een laatste tip van een ouwe bedrijfskundige: leg alsjeblieft de ‘oplossing’ niet vast in een kleurig en smeuïg rapport maar zoek naar een ‘verantwoordelijke’ voor het garanderen van de continuïteit. Geef iemand zo-diep-mogelijk in de organisatie die uitdaging, schep de passende randvoorwaarden en je zult zien dat het werkt. Laat het management maar ‘plaatsvervangend’ trots constateren dat de cijfers de goede kant op gaan. En stel al helemaal geen prestatie-bonus voor van 100 euro, neeeee, belangrijker is alweer ‘hoe krijg ik die winterbanden op m’n lease-auto zonder dat ’t me een cent kost’.

Had ik maar de sleutel van dat hok van Brandon, dan konden we samen met de hond van de buren gaan wandelen langs de Maas. In de ene broekzak een reep chocola, in de andere wat hondensnoepjes. Wat zouden ze rollebollen door het natte gras, zich lekker smerig maken en genieten van die gezonde inspanning en de buitenlucht.

Die broekzakken komen zeker leeg, alleen mezelf moet ik eigenlijk corrigeren, waarom doe ik het potverdomme niet . . .